MAZLUMDER Genel Başkanı Ayhan Bilgen Ekim 2004 İnsan Hakları İhlallerini Değerlendirdi:

İNSAN HAKLARI DEĞERLERİ AB SÜRECİ İÇİN FEDA EDİLEMEZ

Türkiye'de bir süreden beri bazı çevreler İnsan hakları sorunlarının bütün açıklığı ile ortaya konulmasının AB sürecini baltalamak isteyenlere bir fırsat oluşturduğunu iddia ederek adeta sorunların yüksek sesle dillendirilmemesi gerektiğini söylemektedirler. Oysa asıl sorun ihlallerin ifade edilmesi değil yoğun biçimde devam ediyor olmasıdır.

İhlal iddiaları karşısında gerekli duyarlılığı göstermeyen, tedbirler almayanlar kendi sorumluluklarını görmezden gelip insan hakları savunucularını suçlamaya çalışmaktadırlar.

Ekim ayı içerisinde yaşanan çatışmalarda güvenlik görevlileri dahil 42 kişi hayatını kaybetmiş 21 kişi yaralanmıştır.

Ayrıca bomba, mayın patlaması sonucu 7 kişi hayatını kaybetmiş, 26 kişi yaralanmıştır. Çatışmaların bitirilmesi konusunda adım atmayanlar bu ağır faturanın sorumlularıdır.

Kendi sorunlarını soğukkanlılıkla ele alıp çözüm için inisiyatif kullanmayanlar 17 aralık tarihini sihirli sanmakta ve müzakere sürecine "çatışmalı bölge" sorunu ile girerek müdahale alanı bırakmaktadır.

Terörle mücadele adına korucu terörüne göz yumulması Ekim ayında da 3 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmuştur.

Yaşanan göz altı vakalarının büyük çoğunluğunu canlı kalkanlar ve sığınmacılar oluşturmaktadır. Mülteci sorunu ile ilgili yasal bir iyileştirme gerçekleştirilmesi yolunda herhangi bir adım atılmamıştır.

Bu ay içinde gerçekleşen ilginç bir gözaltı vakası ise öldürülen HPG 'linin cebinden telefon numarası çıkan Tunceli Belediye Başkan Yardımcı Mustafa Taşkak'ın durumudur.

AB ile uyum çerçevesinde değişime en çok direnen yargı ve Adalet Bakanlığı ile ilgili yaşanan gelişmeler dikkat çekicidir.

Askerlerin silahından çıkan kurşunla hayatını kaybeden İrfan Fidan'ın ailesinin açtığı tazminat davası 10 yıl sonra 12 milyon maddi, 20 milyon manevi manevi tazminat ödenmesi kararı ile sonuçlandı.

Adli tıp kurumunun işkence tespitine rağmen 1998 yılında açılan Ahmet Turan ve arkadaşları ile ilgili dava beraatle sonuçlanmıştır. Yargıtay Mehmet Kutlular ve Nurettin Şirin ile ilgili ceza kararını onamıştır.yine Nurettin Şirin 'in fotoğrafının yer aldığı kartpostal Kocaeli F tipi cezaevi yönetimi tarafından örgüt dokümanı kabul edilmiştir. Aynı cezaevi yönetimi Kürtçe kaleme alınmış bir romanın dışarıya çıkartılabilmesi için inceleme yapmak amacı ile 600 milyon tercüme ücreti talep etmiştir. Sincan F tipi cezaevinde mahkumlara sahur yemeği verilmemesi ve Türkçe dışında görüşme yasağı dikkat çekici ihlal vakalarıdır.

Yeni ceza infaz yasası hazırlığının yapıldığı bir dönemde Adana Kürkçüler cezaevinde hükümlülerin kimliklerine "Terör" ifadesinin yazılmak istenmesi nasıl bir "ıslah" rejimine sahip olduğumuzu göstermesi açısından ilginçtir.

Yine Buca cezaevinde ikinci müdür ve başgardiyanın bir hükümlüyü dövmesi dolayısı ile isyan yaşanmıştır.

Bir diskette isimleri geçtiği için tutuklanan 42 kişiden 16'sı 7 ay sonra hakim karşısına çıkarılabilmiştir.

Adana Kozan'da zihinsel engelli çocukları köle gibi çalıştırıldığı için yargılanan kişiler tahliye edilmiştir. Türkiye Ekim ayı içerisinde AİHM tarafından 157 bin euro 36 bin dolar ödemeye mahkum edilmiştir.

Bu ay içerisinde bazı RTÜK kararları yargının da gerisinde kalmıştır. İmaj ve Anadolu'nun sesi radyoları ile ilgili kararlar bunun en çarpıcı örnekleridir.

12 eylül yöneticileri hala yargılanmazken Kenan Evren'e hakaret ettiği için Marmaris Değişim gazetesinden Mehmet Yürek'in yargılanması basın özgürlüğü ile ilgili bir durumdur. Canlı kalkanların gözaltına alınmasını haber yapmak isteyen DİHA ve Evrensel muhabirleri engellenmiş, malzemelerine el konmuştur.

Copla tecavüz iddiası ile açılan kapalı celse görüşülen davayı haber yapan Demokratik İskenderun gazetesi yazı işleri müdürü Ersen Korkmaz para cezasına çarptırılmıştır.

Manisa'da bir trafik kazasında yaralananlara 3 hastanenin "ameliyathanemiz uygun değil anestezi uzmanımız kongreye gitti" gerekçesi ile hizmet sunmaması hasta hakları açısından değerlendirilmelidir.

Adıyaman'da 1992'den beri yayınlanan Gerger Fırat gazetesi 24 Ağustos 2004 günü yayın tarihini basmadığı için 19 milyar 500 milyon önödemeye mahkum edilmiştir.

Emniyet müdürlüğünün raporlarına göre disiplin cezasına çarptırılan 4000 polisten sadece biri kötü muameleden dolayı cezalandırılmıştır.

Alanya belediye meclisinin işyeri açılışında sabıka kaydı istemesi kararı çalışma hakkı ile ilgili emsal oluşturabilecek ciddi bir kısıtlamadır.

Cumhuriyet bayramı dolayısı ile işyerlerinin kapatılması, bayrak ve Atatürk posteri asılması ile resepsiyona başörtülü eşlerin davet edilmemesi özgürlükler açısından dikkat çekici ancak alıştırılmak istendiğimiz vakalardır.

Başbakanın sistematik işkence ifadesini kullanan İnsan Hakları savunucularını terör örgütü ile ilişkilendiren açıklamaları, İHD İstanbul Şube Başkanı Eren Keskin'in TSK'nin manevi şahsiyetine hakaretle yargılandığı davaya katılmadığı için gıyabi tutuklama kararı önemle izlenmesi gereken gelişmelerdir.

Hükümetin bir yandan insan hakları rehberi yayınlayarak insan hakları savunucuları ile birlikte çalışmayı teşvik eden olumlu tavırları ile çelişen gelişmeler ekim ayı içinde sıkça yaşanmıştır.

Özellikle " AZINLIK HAKLARI VE KÜLTÜREL HAKLAR RAPORU" dolayısı ile hükümet üzerinde baskı oluşturulmasına boyun eğilmiştir. İnsan hakları danışma kurulu'nun yapısı ve hükümetle ilişkilerinde yaşanan sağlıksız durum bu raporla bir kez daha gün yüzüne çıkmıştır.

Raporla ilgili tepki ve önyargılar raporun içeriğinin soğukkanlılıkla ele alınmasını engellemeye yönelik bir tutuma dönüşmüştür.

Bazı usul hataları gerekçe gösterilerek raporun toptan reddi büyük bir anlayışsızlık örneğidir.

Hükümet bütün insan hakları sorunlarında olduğu gibi bu konuda da değişimden yana olanlarla, mevcut durumun devamında direnen çevrelerin arasında kalmış ve başarısız bir tavır sergilemiştir. AB sürecinin sabote edilmemesi mazereti insan hakları ihlallerini önemsememe, görmezlikten gelmeyi meşrulaştırmaz. Sorunların olduğu gibi kabul edilerek sürece endekslenmeden çözülmesi müzakere döneminde yaşanacak krizlere de şimdiden tedbir alınmasını sağlayacaktır.